محیط کاری را تصور کنید که تیم شما بدون افزایش ساعت کاری قادر است پروژه‌های بیشتری را تحویل دهد و نکته جالب‌تر این که همزمان با افزایش کیفیت، هزینه‌ها نیز کاهش پیدا می‌کنند! این دقیقاً همان چیزی است که با اتوماسیون به آن خواهید رسید. به یاد داشته باشید که اتوماسیون صرفاً به معنای جایگزینی ماشین‌ها بجای انسان‌ها نیست، بلکه اتوماسیون را باید ابزاری برای تقویت عملکرد و ایجاد ساختار منظم‌تر در کسب‌وکار معرفی کرد.
در هر بخش کسب‌وکار از بازاریابی و فروش گرفته تا مدیریت منابع انسانی کارهای تکراری متعددی دارید که نیاز به حذف یا بهینه سازی دارند. با این وجود اگر به دنبال روشی برای ارتقا سطح بهره‌وری کسب‌وکارتان هستید، وقت آن رسیده که نگاه عمیق‌تری به مفهوم اتوماسیون داشته باشید. با توجه به اهمیت این موضوع ما در این مقاله به سراغ بررسی جامع اتوماسیون رفته‌ایم تا به سوالات شما پاسخ دهیم؛ پس با ما همراه باشید.
اتوماسیون چیست؟
در یک تعریف ساده از اتوماسیون می‌توان آن را انجام کارها بدون دخالت دائمی انسان و با کمک فناوری معرفی کرد. در واقع، اعضای مجموعه شما به جای آن که به صورت دستی کارهای تکراری و پیچیده را بارها و بارها انجام دهند، سیستم‌ها و نرم‌افزارها جایگزین آن‌ها می‌شوند تا این تکالیف تکراری، سریع‌تر و دقیق‌تر انجام گیرند. به عنوان مثال در دنیای IT، اسکریپت‌ها می‌توانند به شکل خودکار از داده‌ها نسخه پشتیبان تهیه کنند یا در کارخانه‌ها، ربات‌ها قادر به مونتاژ قطعات هستند.
حتی این روزها شاهد این واقعیت در خانه‌های هوشمند هستیم که می‌توان از اتوماسیون برای کنترل دما، چراغ‌ها و سیستم امنیتی کمک گرفت. در واقع، با وجود حذف برخی مشاغل به واسطه اتوماسیون، موقعیت‌های شغلی جدیدی ایجاد می‌شود و نباید با عینک بدبینی به اتوماسیون نگاه کرد. به طور کلی یک هدف را می‌توان برای اتوماسیون تعریف کرد و آن چیزی جز ارتقا بهره‌وری از طریق کاهش خطاهای انسانی و آزادسازی زمان برای اعضای مجموعه کسب‌وکار برای انجام تکالیف و وظایف مهم‌تر نیست.
براساس گزارش‌های سال 2023، ارزش بازار جهانی اتوماسیون چیزی در حدود 195 میلیارد دلار بوده که این رقم تا سال 2032 به بیش از 459 میلیارد دلار خواهد رسید.
آشنایی با انواع اتوماسیون
اتوماسیون در صنایع مختلف می‌تواند اشکال مختلفی به خود بگیرد؛ اما در نهایت در تمامی انواع اتوماسیون هدفی جز ساده‌سازی کارها، کاهش وابستگی به نیروی انسانی و افزایش بهره‌وری وجود نخواهد داشت. در ادامه با هر یک از انواع اتوماسیون به تفصیل آشنا می‌شویم:
اتوماسیون رباتیک فرآیند (RPA)
اتوماسیون رباتیک فرآیند، روشی برای خودکارسازی وظایف تکراری و مبتنی بر قواعد معین است که این کارها در حالت عادی توسط انسان‌ها انجام می‌گیرد. در این شیوه از ربات‌های نرم‌افزاری کمک گرفته می‌شود؛ چراکه این ربات‌ها قادرند دقیقاً مثل یک کارمند انسانی با سیستم‌های دیجیتال در تعامل باشند. این ربات‌ها می‌توانند وظایفی مثل استخراج داده از فایل، وارد کردن داده‌ها، کپی کردن، تکمیل نمودن فرم و مواردی از این دست را به شکل خودکار انجام دهند.
مثلاً می‌توانید از اتوماسیون رباتیک فرآیند در بخش مالی برای پردازش خودکار فاکتورها استفاده کرد؛ وظیفه‌ای که سابقاً بسیار زمان‌بر بوده و احتمال وقوع خطای انسانی در آن بسیار بالاست. طبیعتاً اتوماسیون این فرآیند نه تنها تأثیر مثبتی بر سرعت انجام کار خواهد داشت، بلکه با حذف خطاهای انسانی موجب کاهش هزینه‌ها می‌شود. در حال حاضر، کمپانی‌هایی مثل UiPath از پیشگامان عرصه RPA هستند و ابزارهای اتوماسیون را برای صنایع مختلفی همچون بهداشت، بیمه، آموزش و بانکداری ارائه کرده‌اند.
اتوماسیون صنعتی (Industrial Automation)
منظور از اتوماسیون صنعتی، استفاده از فناوری، ربات‌ها، سیستم‌های کنترلی و ماشین‌آلات در محیط‌های تولیدی و صنعتی است. به‌کارگیری چنین سیستم‌هایی به دلیل خودکارسازی وظایفی همچون مدیریت خطوط تولید، مونتاژ، کنترل کیفیت و بسته‌بندی است. این نوع خاص از اتوماسیون به شکل گسترده در کارخانه‌ها، صنایع غذایی، الکترونیک و خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به عنوان مثال در خطوط مونتاژ صنعت خودروسازی، بازوهای رباتیک وظایفی مثل اتصال قطعات، جوشکاری و رنگ‌پاشی را با دقت بسیار بالا و بدون نیاز به استراحت انجام می‌دهند. این مسئله در کنار افزایش سرعت تولید به بهبود کیفیت نهایی محصول نیز کمک شایانی می‌کند. شرکت‌هایی مثل ABB در سوئیس و Fanuc در ژاپن را باید از بازیگران کلیدی عرصه اتوماسیون صنعتی به شمار آوریم.
این شرکت‌ها تاکنون راه‌حل‌های پیشرفته‌ای را در حوزه اتوماسیون صنعتی ارائه کرده‌اند که موجب افزایش و پایداری عملکرد کارخانه‌ها شده است. ربات‌های صنعتی، حسگرها و عملگرها، کنترل‌کننده‌های منطقی قابل برنامه‌ریزی (PLC) و سیستم‌های اسکادا (SCADA) اجزای اصلی اتوماسیون صنعتی را شکل داده‌اند.
اتوماسیون شناختی (Cognitive Automation)
اتوماسیون شناختی را باید سطح پیشرفته‌ای از خودکارسازی معرفی کرد که با استفاده از فناوری هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین (ML) و پردازش زبان طبیعی (NLP) قابلیت‌هایی نزدیک به ذهن و تفکر انسانی در سیستم‌ها ایجاد می‌کند. برخلاف ربات‌های فرآیندمحور (RPA) که صرفاً قادر به انجام وظایف تکراری با قانون مشخص هستند، این سطح از اتوماسیون می‌تواند با داده‌های ساختارنیافته نیز کار کند و الگوها را تشخیص دهد.
به عنوان مثال، پلتفرم «Watson Health» در حوزه سلامت، از این نوع اتوماسیون برای تحلیل داده‌های مقالات علمی، سوابق پزشکی بیماران و مواردی از این دست استفاده کرده و پزشکان از آن در تشخیص بیماری‌ها و انتخاب درمان مؤثر کمک می‌گیرند. از قابلیت‌های کلیدی این اتوماسیون می‌توان به تحلیل زبان طبیعی مثل پیام‌ها و ایمیل‌ها، پیش‌بینی رفتار و نتایج برمبنای داده‌های قبلی، تشخیص صوت و تصویر اشاره کرد.
اتوماسیون فرآیندهای کسب‌وکار (BPA)
اتوماسیون فرآیندهای کسب‌وکار با هدف کاهش تلاش‌های دستی، حذف گام‌های غیرضروری و افزایش بهره‌وری در اجرای فرآیندهای تجاری انجام می‌گیرد. به عنوان مثال، یک شرکت می‌تواند فرآیند درخواست مرخصی کارمندان را با استفاده از نرم‌افزارهایی مثل Nintex خودکارسازی کند. در این سیستم‌ها، فرم درخواست به شکل دیجیتال تکمیل شده و به مدیر مربوطه ارسال می‌گردد؛ پس از تأیید نهایی، ثبت و در سیستم منابع انسانی ذخیره می‌شود.
اتوماسیون کسب‌وکار بدون نیاز به دخالت انسانی انجام می‌گیرد و از کاربردهای رایج اتوماسیون فرآیندهای کسب‌وکار می‌توان به مدیریت گردش کار، بهبود فرآیندهای فروش و مدیریت اسناد و در نهایت خودکارسازی فرآیندهای مالی، پشتیبانی مشتری و منابع انسانی اشاره کرد. این سطح از اتوماسیون نقش کلیدی را در بهبود رضایت کارمندان ایفا می‌کند.
کاربردهای اتوماسیون
از مزایای اتوماسیون می‌توان در حوزه‌های مختلف بهره برد که در ادامه با برخی از مهم‌ترین کاربردها در صنایع مختلف آشنا می‌شویم:
- صنعت تولید: اتوماسیون موجب می‌شود فرآیند مونتاژ در کارخانه‌ها سریع‌تر و دقیق‌تر انجام بگیرد. به عنوان مثال، تسلا از ربات‌ها برای ساخت خودرو کمک گرفته و در کمپانی BMW نیز ربات‌های مشارکتی در کنار کارگران فعالیت می‌کنند.
- سلامت و درمان: اتوماسیون در حوزه پزشکی مثل استفاده از سیستم جراحی da Vinci به تشخیص سریع و جراحی دقیق کمک می‌کند. البته این روزها ابزارهایی مثل Aidoc نیز با فناوری AI تصاویر پزشکی را برای تشخیص بیماران تحلیل می‌کنند.
- بانکداری و امور مالی: بانک‌ها با استفاده از ربات‌های نرم‌افزاری، وظایف تکراری مثل وارد کردن اطلاعات و بررسی مدارک را خودکار کرده‌اند که این موضوع در راستای کاهش خطا و هزینه‌ها صورت گرفته است.
- کشاورزی: استفاده از تراکتورهای خودران و پهپادهای پایش زمین، کشاورزی بهره‌ورتر و دقیق را به واقعیت تبدیل کرده‌اند.
- مدیریت فرآیند فروش: اتوماسیون فروش با خودکارسازی فرآیند فروش کمک می‌کند در وقت و هزینه‌هایتان صرفه‌جویی کرده و وقت خود را صرف کارهای مهم‌تر کنید. ابزارهایی مانند نرم افزار CRM یکی از مواردی است که به شما کمک می‌کند تا فروش بیشتری و بهینه‌تری داشته باشید.
- اتوماسیون بازاریابی: یکی از بخش‌های ضروی هر کسب‌وکاری بازاریابی است. از این رو می‌توان اتوماسیون بازاریابی را برای تکمیل وظایف تکراری بازاریابی و مدیریت کمپین‌های بازاریابی به زیبایی به کار برد.
مزایای اتوماسیون
اتوماسیون بیش از هرچیزی ابزاری برای افزایش بهره‌وری است. زمانی که کارهای تکراری و زمان‌بر مثل پاسخگویی اولیه به مشتریان به شکل خودکار انجام می‌گیرند، نیروی کار وقت بیشتری برای تمرکز بر روی انجام کارهای مهم‌تر خواهد داشت. این تغییر ساده در توزیع وظایف، بازدهی کل کسب‌وکار را به شکل کاملاً ملموسی ارتقا می‌دهد و شرکت‌ها می‌توانند با همان منابع، خروجی بیشتری داشته باشند.
در کنار بهره‌وری، اتوماسیون بر روی کاهش هزینه‌ها نیز تأثیرات قابل توجهی بر جای می‌گذارد. هرچند راه‌اندازی سیستم‌های خودکار در ابتدای کار شاید کمی پرهزینه به نظر برسند؛ اما با گذشت زمان و با کاهش نیاز به نیروی انسانی برای امور ساده و جلوگیری از خطاهای انسانی موجب صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شوند. البته باید توجه داشت که سیستم‌های خودکار فقط اجراکننده نیستند.
این سیستم‌ها می‌توانند به جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها برای اتخاذ تصمیمات منطقی و درست کمک کنند. به همین علت است که گفته می‌شود اتوماسیون یک مزیت رقابتی در اختیار کسب‌وکارها قرار می‌دهد تا دقیق‌تر، ارزان‌تر و سریع‌تر کار کنند.
نتیجه‌گیری
اتوماسیون فقط یک فناوری پیشرفته نیست. این ابزار بهینه سازی این روزها به بخش جدایی‌ناپذیر استراتژی‌های موفق صنایع و کسب‌وکارها تبدیل شده است. از فروشگاه‌های آنلاین و خطوط تولید گرفته تا سیستم‌های حمل‌ونقل، خدمات مالی و غیره همگی به کمک اتوماسیون توانسته‌اند افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها را تجربه کنند. حتی در داخل کسب‌وکار هم مدیریت بخش‌های مختلف با ابزارهای اتوماسیون بسیار آسان شده است. از مدیریت منابع انسانی hrm گرفته تا بهترین ابزارهای اتوماسیون بازاریابی به شما کمک می‌کنند تا در کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره اقدامات بهتری داشته باشید.
البته در بحث استفاده درست از اتوماسیون باید به شناخت درستی از ابزارهای مناسب، تحلیل دقیق نیازها و مواردی از این دست توجه کرد. اگر شما هم تاکنون تجربه‌ای در حوزه استفاده از سیستم‌های خودکار دارید یا علاقه‌مند به پیاده‌سازی اتوماسیون در کسب‌وکار خود هستید، خوشحال می‌شویم که نظرات خود را با ما در بخش کامنت‌ها در میان بگذارید.
سوالات متداول
منظور از اتوماسیون چیست؟
اتوماسیون به معنای استفاده از فناوری برای انجام کارها بدون دخالت انسان‌هاست.
آیا کسب‌وکارهای کوچک هم می‌توانند از اتوماسیون استفاده کنند؟
بله، استفاده از سیستم‌های خودکارسازی برای تمامی کسب‌وکارها مناسب بوده و موجب افزایش بهره‌وری می‌شود.
استفاده از اتوماسیون در کدام صنایع کاربرد بیشتری دارد؟
خرده‌فروشی، بهداشت، لجستیک و تولید.
