نمودار فرآیند عملیاتی (OPC) و نمودار فرآیند فرآیند (FPC) دو ابزار بسیار مهم در عملیات تولید و تخمین کار و زمان هستند. برای استفاده از روش تولید ناب و ابزارهای آن مانند 6 سیگما، درک این دو نمودار اهمیت ویژه ای دارد.
OPC و FPC می توانند به درک فرآیند و شناسایی زمینه های بهبود در هر فرآیند کمک کنند. در ادامه بیشتر در مورد نمودار OPC صحبت خواهیم کرد.
نمودار OPC تولید چیست؟
نمودار OPC یک نمای فشرده از کل سیستم عملیات مربوط به تولید یک محصول را ارائه می دهد. در این نمودار، تنها فعالیت های اصلی (یعنی عملیات و بررسی) انجام شده برای تکمیل یک کار به ترتیب وقوع آنها ثبت می شود. صرف نظر از اینکه کجا ساخته شده اند و چه کسی آنها را می سازد.
نمودار OPC یک روش مفید برای ثبت مشخصات اصلی یک موقعیت کاری برای تجزیه و تحلیل بعدی است. نمودار گردش کار شکل ساده تری از نمودار گردش کار است که هنوز به طور منظم استفاده می شود، اما کمتر از گذشته رایج است.
نمودارهای فرآیندی مختلفی برای رفع نیازهای یک سطح یا مرحله خاص از تجزیه و تحلیل طراحی شده اند که می توان از آنها در سطح دانه بندی (ثبت فعالیت در یک ایستگاه کاری یا محل کار خاص) استفاده کرد.
انواع مختلف نمودارهای فرآیند یک مجموعه اصلی مشترک از نمادها را به اشتراک می گذارند. اگرچه برخی از آنها دارای نمادهای اضافی برای مراحل فرآیند خاص و تخصصی هستند. رایج ترین نمادها (که تنها پنج مورد از آنها وجود دارد) که برای اولین بار توسط انجمن مهندسین مکانیک آمریکا اعلام شد، به عنوان نمادهای ASME شناخته می شوند که در جدول زیر وارد شده اند.
نمادهای ASME در نمودار OPC
این نمادها به سادگی در یک نمودار عمودی به یکدیگر مرتبط می شوند که مراحل کلیدی یک فرآیند را نشان می دهد. نظر معمولاً در ستون مجاور قرار می گیرد که اطلاعات پس زمینه / محیطی را ثبت می کند. به عنوان مثال شروع سفر، پایان سفر، مسافت و نوع حمل و نقل در مقابل نماد حمل و نقل نوشته شده است.
بنابراین جدولی برای هر محصول تهیه می شود و عملیات انجام شده در هر مرحله توسط نیروی کار یا ماشین آلات قبل از هر کاراکتر قرار می گیرد.
مراحل تهیه نمودار OPC
- نمودارهای OPC معمولاً از سمت راست شروع می شوند. در این نمودار محصول یا بخشی که بیشترین فعالیت را دارد در سمت راست و بالای نمودار قرار می گیرد. بنابراین برای شروع باید یکی از قسمت ها انتخاب شود. دقت کنید قطعه ای را انتخاب کنید که قطعات دیگر به اصطلاح روی آن سوار شده و زیرگروه آن در نظر گرفته شود.
- در این مرحله مواد ورودی به فرآیند اضافه می شود تا قطعه یا محصول نهایی ساخته شود. معمولاً مصالح تعبیه شده به صورت خطوط افقی نشان داده شده و مشخصات آنها در بالای خط ذکر می شود. اصولاً 5 نماد اصلی وارد شده در نمودار گردش کار استفاده می شوند و هر نماد توسط خطوط جریان عمودی به یکدیگر متصل می شوند.
- فرآیند را به طور جداگانه برای هر فعالیت شرح دهید. بررسی های کلی و فرآیندهایی که باید بر روی مواد دریافتی انجام شود در این مرحله ذکر شده است. عملیات های متعددی مانند لعاب کاری، تراشکاری و … روی محصول قابل انجام است که باید به آنها اشاره کنیم. ما همچنین می توانیم در مورد مدت زمان انجام کار و افرادی که آن را انجام می دهند صحبت کنیم.
- در ادامه مراحل نمودار OPC باید در این مرحله مواد و قطعات دیگری که زیرمجموعه قطعه اصلی هستند معرفی شوند.
- شماره گذاری فعالیت: برای شماره گذاری هر فرآیند معمولا از حرف اول این نماد استفاده می کنند. برای مثال از حرف O برای نشان دادن یک عملیات استفاده می کنند. گاهی ممکن است از اعداد و حروف دیگری استفاده شود.
نمونه نمودار OPC
نمودار FPC چیست و چه تفاوتی با نمودار OPC دارد؟
نمودار OPC نموداری است که توالی جریان یک محصول را با ثبت تمام فعالیت ها/رویدادهای مورد مطالعه با نمادهای مناسب نشان می دهد. این نمودار مشابه نمودار گردش کار است، با این تفاوت که از نمادهایی برای کار، حمل و نقل، بازرسی، تاخیر و ذخیره سازی مداوم استفاده می کند.
این در حالی است که در نمودار FPC معمولا از دو علامت برای عملیات و بازرسی استفاده می کنند. در نمودار FPC، زمان اجرا و مسافت طی شده نیز در کنار نمادها ثبت می شود. نمودار FPC در سه نوع است و شامل انسان، متریال و ماشین می باشد.
مزایای نمودار OPC و FPC چیست؟
ترسیم این نمودارها به بهبود راندمان تولید و ترسیم بهتر درخت محصول (BOM) کمک می کند. از مزایای این دو نمودار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساده سازی عملیات و فرآیندهای انجام شده بر روی قطعات و محصولات
- ساده سازی بازرسی های مورد نیاز (بازرسی کمی و کیفی)
- کاهش فاصله جابجایی مواد و نیروی کار در حین تولید
- کاهش زمان انتظار در تولید
- کاهش دوره انبارداری و ذخیره سازی موقت، در نتیجه کاهش زمان عملیات.
راه حل های نرم افزاری برای رسم نمودارهای OPC و FPC
در این مقاله در مورد ترسیم نمودار OPC و FPC صحبت کردیم. اما برای توسعه این دو و انتساب آنها به درخت محصول (BOM) به راه حلی کامل نیاز است که با کمک آن کارشناسان و مدیران برنامه ریزی تولید بتوانند برنامه ریزی لازم را برای پیشبرد فرآیندها و فعالیت های لازم اجرا کنند.
نرم افزار مدیریت تولید و کارخانه شرکای سیستم با دارا بودن زیرسیستم ها و ماژول های مختلف به کارگران تولید این امکان را می دهد که فرآیند ترسیم درخت محصول و فعالیت های نمودارسازی را به صورت سیستماتیک انجام دهند و دیدی کلی از وضعیت محصولات و قطعات در حال ساخت داشته باشند.
منابع:
- yourarticlelibrary.com
- engineeringwithmanagement.com
- ims-productivity.com
