به طور معمول، همه پروژه‌های کاری از ابتدا تا انتها با فرصت‌ها و انواع ریسک‌ها مواجه هستند. برای جلوگیری از این خطرات احتمالی، مدیریت ریسک مورد بحث قرار گرفته است. مدیریت ریسک در واقع همان شناسایی، ارزیابی و اولویت بندی ریسک های احتمالی و در نهایت به حداقل رساندن امکان تحقق آنهاست. در این مقاله دکتر وایز در مورد تمامی مدل ها و راهکارهای مدیریت ریسک برای کاهش اثرات منفی ریسک صحبت خواهیم کرد.
ریسک چیست؟
به عبارت ساده، ریسک ریسکی است که در اثر عوامل مختلفی در حین تصادف رخ می دهد و هر چه میزان عدم قطعیت کمتر باشد، ریسک کمتر می شود. به عبارت دیگر، ریسک ها عوامل شکست پروژه هستند که اگر به درستی مدیریت نشوند، شکست خواهند خورد.
آشنایی با انواع ریسک
به طور کلی، دو دسته اصلی ریسک وجود دارد: ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک
- ریسک سیستماتیک:
ریسک هایی که تحت کنترل سرمایه گذار نیستند و ناشی از عوامل خارجی هستند. مواردی مانند نرخ بانک، تورم، نرخ ارز و غیره. از جمله مواردی است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر سود و زیان سرمایه گذار تأثیر می گذارد. کجا سرمایه گذاری مقاله را توصیه می کنیم؟ که خطر کمتری دارد، بخوانید Dr. ویز.
- ریسک غیر سیستماتیک:
به آن خطراتی گفته می شود که با روش هایی قابل کنترل هستند. این ریسک اغلب منشأ داخلی دارد و به عوامل موثر بر شرکت یا سازمان مربوطه مربوط می شود. به عنوان مثال، اگر شرکتی سهام خریداری کرده باشد اما توانایی مناسبی برای مدیریت آنها نداشته باشد، این ریسک غیرسیستماتیک در نظر گرفته می شود.
انواع دیگر ریسک
- ریسک سیاسی یا حقوقی: متاثر از تصمیمات سیاسی و تغییرات در قوانین
- ریسک مالی: ساختار کلی سرمایه یک شرکت
- ریسک نرخ بهره: تحت تاثیر تغییرات نرخ بهره
- ریسک اجتماعی: متاثر از تغییرات در هنجارهای اجتماعی، جنبش ها و تحولات
- خطرات زیست محیطی: عدم اطمینان در مورد تعهدات زیست محیطی یا تغییرات در محیط
- ریسک مدیریت: تاثیر تصمیمات تیم بر شرکت
- ریسک عملیاتی: عدم اطمینان در مورد عملیات شرکت
مدیریت ریسک چیست؟
چندین رویکرد وجود دارد که سرمایه گذاران و مدیران تجاری می توانند برای مدیریت ریسک از آنها استفاده کنند. در تجارت، شناسایی عوامل تاثیرگذار یکی از بهترین راه‌ها برای مقابله با ریسک‌های احتمالی است. علاوه بر این، مدیریت ریسک به شما این امکان را می دهد که با ریسک های با درصد بالا مقابله کنید و تصمیمی آگاهانه و سودآور بگیرید.
مدیریت ریسک سازمانی چیست؟
از آنجایی که مدیریت ریسک سازمانی همواره به دنبال یافتن اطلاعاتی در مورد ریسک های موثر بر هدف اصلی سازمان است، لازم است عوامل مخرب شناسایی و سعی در محدود کردن آنها شود. با توجه به سرعت تغییرات در یک سازمان یا کسب‌وکار، میزان ریسک‌های موثر افزایش می‌یابد و بر این اساس باید نظارت بیشتری توسط تیم نظارتی یا هیئت مدیره انجام شود.
استانداردها و چارچوب های مدیریت ریسک
- استاندارد محدوده دانش مدیریت پروژه:
ابزارها، فرآیندها و تکنیک های مورد استفاده در این استاندارد به گونه ای ساختار یافته اند که منجر به یک نتیجه موفقیت آمیز شوند. این استاندارد یکی از خاص ترین استانداردها در زمینه مدیریت پروژه است، بنابراین می تواند رویکرد مناسبی برای مقابله با ریسک ها باشد.
- استاندارد عملی مدیریت ریسک پروژه:
این یک استاندارد عملی برای استفاده مؤثر از روش‌ها و فرآیندها برای مدیریت مؤثر ریسک‌های مرتبط با پروژه است. کسانی که مسئول اجرای این استاندارد هستند باید گواهینامه مناسب را دریافت کنند.
این استاندارد می تواند در طول عمر یک سازمان و در طیف وسیعی از فعالیت ها مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، این استاندارد می تواند برای هر نوع ریسک با پیامدهای مثبت یا منفی در دسترس باشد. اگرچه استاندارد ISO 31000 راه حل هایی در مدیریت ریسک ارائه می دهد، اما هدف آن متحد کردن همه سازمان ها نیست، بلکه هماهنگ کردن فرآیندهای مدیریتی است. این استاندارد به سازمان ها کمک می کند در موقعیت های مخاطره آمیز بهتر برنامه ریزی کنند و در صورت بروز حادثه واکنش بهتری نشان دهند.
این استاندارد در ابتدا برای پروژه های حوزه فناوری اطلاعات در نظر گرفته شده بود اما در پروژه های دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرد. از ویژگی های کلیدی آن می توان به تمرکز تجاری، برنامه ریزی بر اساس نوع محصول، مدیریت کنترل پروژه و انعطاف پذیری اجرای پروژه اشاره کرد. این استاندارد یک رویکرد فرآیندی برای مدیریت پروژه است که اجزای آن عبارتند از:
- سازمان دادن
- برنامه ها
- مدل تجاری
- کنترل ها
- مدیریت ریسک
- کیفیت در محیط طراحی
بیشتر بخوانید: مدل ریسک چیست؟
اهمیت مدیریت ریسک چیست؟
هیچ کس نمی تواند خطرات احتمالی را به درستی پیش بینی کند، اما سازمان ها باید برای آینده ای نامطمئن و پرنوسان آماده شوند. سازمان ها در مورد درس گرفتن از اشتباهات گذشته بسیار محتاط هستند.
اجرای یک برنامه مناسب به سازمان کمک می کند تا رویه هایی را برای اجتناب از تهدیدها اجرا کند و اقداماتی را برای به حداقل رساندن تأثیر آنها انجام دهد.
برای هر کسب و کاری بسیار مهم است که ماهیت و میزان ریسک را بداند و آن را به کارکنان خود در تمام سطوح مدیریتی منتقل کند. علاوه بر این، توانایی درک ریسک ها به سازمان اجازه می دهد تا تصمیمات تجاری با اطمینان بیشتری اتخاذ کند.
این عناصر سازمان را از خطر رویدادهای غیرمنتظره ای که می تواند باعث زیان مالی و اعتباری شود، محافظت می کند. برنامه ریزی و توسعه ساختارها برای مقابله با تهدیدات احتمالی، شانس تبدیل شدن به یک سازمان قابل دوام را بهبود می بخشد. در نتیجه، اثربخشی هوش ریسک و مدیریت ریسک در بسیاری از صنایع رو به افزایش است.
اهداف مدیریت ریسک
امروزه مهمترین هدف هر کسب و کاری افزایش امنیت سرمایه گذاران است. هدف از مدیریت ریسک شناسایی عوامل خطر در مراحل اولیه و اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش اثرات منفی آنهاست. در اینجا برخی از این اهداف آورده شده است:
- عوامل را شناسایی کنید
اولین و مهمترین هدف، شناسایی انواع مختلف ریسک ناشی از یک ریسک است. روشی که برای مقابله با ریسک های مختلف در نظر گرفته می شود این است که مدیران اطلاعات را از منابع مختلف جمع آوری می کنند تا زیان های کوچک و بزرگ را شناسایی کنند. به عنوان مثال، استفاده نادرست از اینترنت توسط کارکنان با استفاده از ایمیل می تواند منجر به سرقت اطلاعات محرمانه شود.
هدف از مدیریت ریسک کنترل آن است. پس از شناسایی، اندازه گیری و پایش ریسک های بالقوه، هدف نهایی یافتن راه هایی برای مقابله یا کنترل آن خطرات است. هر کسب و کاری باید میزان ریسک را در نظر بگیرد و سعی کند آن را کنترل کند.
مزایای مدیریت ریسک
کسب‌وکارهایی که بیشتر بر مدیریت ریسک‌های احتمالی تمرکز می‌کنند، با اختلالات و زیان‌های کمتری مواجه می‌شوند. زیرا مدیریت ریسک منجر به نگاه دقیق تری به هر یک از فرآیندهای مالی و تجاری می شود. در زیر با مزایای مدیریت ریسک آشنا خواهیم شد.
- اجتناب از غافلگیری و مشکلات ناشی از خطر
- مدیریت بودجه و هزینه
- وقت خوش
- پیش‌بینی راه‌حل‌های جایگزین در صورت بروز خطر
- اولویت بندی وظایف در برابر ریسک
- استرس و اضطراب را کاهش دهید
- افزایش توانایی تصمیم گیری و تمرکز و در نهایت رسیدن به موفقیت
انواع روش های مدیریت ریسک چیست؟
اجتناب از ریسک
در مواردی که احتمال ریسک بسیار زیاد است، بهتر است آن را بررسی کرده و با تغییر استراتژی پروژه از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
انتقال ریسک
اگر یک پروژه چندین شریک داشته باشد، اگر ریسک ها ادغام شوند، منجر به انتقال این ریسک ها به طرف های دیگر می شود. رایج ترین نوع مدیریت ریسک انتقال، بیمه است. برای مقابله با ریسک بهتر است با شرکت های بیمه قرارداد ببندید تا دیگر نگرانی وجود نداشته باشد.
کاهش خطر
در نظر گرفتن یک استراتژی یا برنامه ریزی عملکردی مناسب در کاهش وقوع خطرات موثر است.
پذیرش ریسک
پذیرش ریسک به معنای تلاش نکردن برای اجتناب یا کاهش ریسک، بلکه پذیرش عواقب یک خطر احتمالی است. برای ریسک های کم، این بهترین استراتژی است.
مراحل مدیریت ریسک و مراحل اجرا
مدیریت ریسک شامل چندین مرحله است که ممکن است بسته به نوع پلت فرم کاری متفاوت باشد.
قبل از هر چیز باید مهم ترین هدف رشد کسب و کار خود را مشخص کنید و با تعیین راه حل های مناسب از خطرات احتمالی جلوگیری کنید.
- خطرات احتمالی را شناسایی کنید
سعی کنید همه حوادث احتمالی را از ابتدا شناسایی کنید. در واقع این مرحله به این معناست که قبل از انجام آن، تمام خطراتی را که ممکن است در ذهنتان اتفاق بیفتد را پیش بینی کرده باشید تا در صورت وقوع آماده باشید که واکنش مناسبی از خود نشان دهید.
اکنون زمان ارزیابی جدی بودن خطرات است. سپس باید ریسک‌ها را بر اساس اهمیت آنها اولویت‌بندی کنید و ببینید چقدر مایل به ریسک هستید.
در این مرحله بر اساس میزان ریسک باید تصمیم گیری و در صورت بروز یک رویداد نامطلوب اقدامات لازم انجام شود.
در پایان این مراحل، راهکارهای ارائه شده را مشاهده کرده و اثربخشی آنها را ارزیابی کنید. این مرحله مستلزم جمع آوری و تجزیه و تحلیل مداوم اطلاعات است.
آخرین کلمه
در این قسمت با اهمیت ریسک و مدیریت به موقع آن آشنا شدیم و با دانستن چند راهکار عملی می توان احتمال وقوع ریسک را پیش بینی و از آن جلوگیری کرد. البته در بیشتر موارد نمی توان به طور کامل از خطرات احتمالی پیشگیری کرد، اما تا حدودی می توان آنها را کنترل کرد. ما ریسک‌ها را مدیریت می‌کنیم تا بدانیم کدام ریسک‌ها ارزش بیشتری دارند. در آن زمان، مدیریت ریسک و شناسایی عوامل مخرب کمک کرد تا در نهایت در لحظات حساس، صحیح ترین تصمیم ها گرفته شود.
سوالات متداول
1- مزایای مدیریت ریسک چیست؟
مدیریت ریسک کارایی سازمان را بهبود می بخشد و تاثیر ریسک های احتمالی را کاهش می دهد. برخی از مزایای مدیریت ریسک عبارتند از: کاهش ریسک حوادث نامطلوب و افزایش امنیت سازمان. افزایش قدرت تصمیم گیری و اعتماد به نفس در مقابله با خطرات.
2- چه چالش هایی در مدیریت ریسک وجود دارد؟
عدم قطعیت، تعامل بین بخش ها، منابع محدود، پوشش همه ریسک ها
