معماری برنامه های کاربردی سرویس گرا در اوایل دهه 2000 رایج شد و هنوز هم استفاده می شود. SOA یکی از سبک های معماری نرم افزار است که در آن خدمات مورد نیاز از طریق شبکه با استفاده از پروتکل ارتباطی به کاربران ارائه می شود.
ظهور فناوری رایانش ابری به عنوان بستری برای ارائه خدمات و خدمات و با دسترسی آسان، این فناوری را به جدیدترین و بهترین روش خدمات میزبانی امروزه تبدیل کرده است. با این وجود، معماری SOA به دلیل نوع ساختار و مزایایی که به همراه دارد، همچنان مورد توجه توسعه دهندگان نرم افزار است.
در این مقاله به معرفی معماری سرویس گرا، مزایا و معایب آن و تفاوت SOA و رایانش ابری می پردازیم. اگر به موضوعات ابری و معماری نرم افزار علاقه مند هستید، خواندن این مقاله را به شما توصیه می کنیم.
معماری سرویس گرا (SOA) چیست؟
معماری سرویس‌گرا یا SOA یک مدل توسعه نرم‌افزاری است که به سرویس‌های مختلف اجازه می‌دهد تا از طریق پلتفرم‌های مختلف با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و یک برنامه کاربردی را تشکیل دهند. در SOA، یک سرویس نرم افزاری است که برای انجام یک کار خاص طراحی شده است. معماری سرویس گرا به سرویس های مختلف اجازه می دهد تا داده ها را انتقال داده و فرآیندها را با حداقل وابستگی اجرا کنند.
وابستگی حداقل مشتری به سرویسی اطلاق می شود که مستقل از سرویس مورد نیازش اجرا می شود. این کلاینت که می تواند یک سرویس هم باشد، می تواند با سرویس های دیگر نیز ارتباط برقرار کند.
SOA با ایجاد قابلیت همکاری بین برنامه‌ها و خدمات و کاهش هزینه‌های مرتبط با توسعه راه‌حل‌های نرم‌افزاری، به سازمان‌ها سود می‌رساند. SOA همچنین مقیاس پذیری را برای برنامه های موجود فراهم می کند.
معماری سرویس گرا یا SOA یک معماری نرم افزاری توزیع شده است که امکان استفاده از منابع مستقل را فراهم می کند.
معماری سرویس گرا اجرای «مفهوم سرویس» یا «مدل سرویس» در محاسبات است. در این سبک معماری، فرآیندهای تجاری به عنوان خدمات نرم افزاری پیاده سازی می شوند که از طریق مجموعه ای از رابط های برنامه کاربردی (API) به خوبی تعریف شده قابل دسترسی هستند و از طریق سرویس های پویا به برنامه ها متصل می شوند.
در معماری سرویس گرا دو نقش اصلی وجود دارد:
- ارائه‌دهنده خدمات: ارائه‌دهنده خدمات سازمانی است که یک سرویس را نگهداری می‌کند و یک یا چند سرویس را برای استفاده دیگران در دسترس قرار می‌دهد. ارائه دهنده معمولاً خدمات خود را در قالب یک قرارداد خدمات ارائه می دهد که ماهیت خدمات، نحوه استفاده، الزامات خدمات و هزینه های دریافتی را مشخص می کند.
- کاربر سرویس: کاربر سرویس شخص یا سازمانی است که از خدمات یک ارائه دهنده خدمات استفاده می کند. می‌تواند ابرداده‌های سرویس را در رجیستری پیدا کند و مؤلفه‌هایی را که برای اتصال و استفاده از سرویس نیاز دارد، توسعه دهد.
هر سرویس در یک SOA حاوی کد و داده های لازم برای انجام یک عملکرد کامل و مجزا (مانند بررسی اعتبار مشتری، محاسبه پرداخت ماهانه وام، یا پردازش درخواست وام مسکن) است. این رابط در قالب یک قرارداد خدمات بین ارائه دهنده خدمات و کاربر ارائه می شود.
برنامه های کاربردی پشت رابط سرویس می توانند به زبان جاوا، دات نت، کوبول یا زبان برنامه نویسی دیگری نوشته شوند و به عنوان یک بسته نرم افزاری از یک فروشنده (مانند SAP)، برنامه های نرم افزاری مانند SaaS (مانند Salesforce CRM) یا نرم افزار منبع باز ارائه شوند. . رابط های سرویس اغلب با استفاده از زبان خدمات وب (WSDL)، یک ساختار برچسب استاندارد بر اساس xml (زبان نشانه گذاری توسعه پذیر) تعریف می شوند.
خدمات تعریف شده در معماری SOA از پروتکل های شبکه استاندارد – مانند SOAP/HTTP یا Restful HTTP (JSON/HTTP) – برای ارسال درخواست هایی برای خواندن یا تغییر داده ها استفاده می کنند. مدیریت سرویس چرخه عمر توسعه سرویس را کنترل می کند و آن را در مرحله مناسب منتشر می کند.
تاریخ پیدایش SOA
برای چندین دهه، توسعه نرم افزار نیازمند استفاده از عناصر عملکردی مدولار بود که وظیفه خاصی را در بخش های مختلف برنامه انجام می داد. همانطور که عملیات یکپارچه سازی برنامه ها و به اشتراک گذاری مؤلفه ها بین منابع میزبان و پایگاه های داده توزیع شده رایج تر شد، سازمان ها به راهی برای تطبیق مدل های توسعه مبتنی بر رویه خود با مؤلفه های توزیع شده از راه دور نیاز داشتند.
به دنبال این روند، مفهوم کلی Remote Procedure Call (RPC) ایجاد شد که به یک نرم افزار اجازه می دهد تا نرم افزار دیگری را حتی به صورت محلی فراخوانی کند. در واقع، فرآیند دیگر ممکن است در برنامه، کامپیوتر یا مرکز داده دیگری قرار داشته باشد.
مشکل مدل RPC این بود که تغییرات زیادی در پیاده سازی ایجاد کرد و فاقد موارد زیر بود:
- مجموعه ای از ابزارهای سیستماتیک برای اطمینان از امنیت جریان اطلاعات.
- مدیریت داده ها در مورد حقوق دسترسی به فرآیندهای تجاری درگیر.
- روش های ارتباطی و فرمت های پیام سرویس
از آنجا که مفهوم خدمات معرفی شده توسط SOA، بخشی جدایی ناپذیر از محاسبات ابری و مجازی سازی این یک معماری مدرن و سرویس گرا است که این روزها کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.
اهداف اصلی SOA
به طور کلی می توان سه هدف اصلی را برای معماری سرویس گرا در نظر گرفت که هر یک بر بخشی از چرخه عمر نرم افزار تمرکز دارند:
- اولین هدف ایجاد ساختاری از رویه ها یا اجزای نرم افزاری در قالب یک سرویس است. این سرویس‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با کمترین وابستگی به برنامه‌های کاربردی دیگر متصل شوند و فقط در صورت نیاز مورد استفاده قرار گیرند. آنها همچنین به گونه ای طراحی شده اند که به راحتی توسط توسعه دهندگان نرم افزار استفاده شوند.
- هدف دوم، ارائه مکانیزمی برای انتشار خدمات موجود است که شامل عملکرد و الزامات ورودی/خروجی (I/O) آنها باشد. سرویس ها به گونه ای منتشر می شوند که توسعه دهندگان می توانند به راحتی آنها را در برنامه ها قرار دهند.
- هدف سوم SOA کنترل استفاده از این خدمات برای جلوگیری از مشکلات امنیتی و مدیریتی است. امنیت در SOA به شدت حول محور امنیت هر جزء در معماری می چرخد. رویه های احراز هویت این مؤلفه ها بر اطمینان از ارتباطات بین اجزای معماری متمرکز است.
در معماری SOA، باید این اطمینان وجود داشته باشد که درخواست‌های سرویس به درستی پاسخ داده می‌شوند و یک خط مشی استفاده خاص دارند.
مزایای معماری SOA
SOA مدل فراخوانی رویه را که معمولاً در برنامه نویسی ساخت یافته استفاده می شود حفظ می کند. همچنین با استانداردسازی نحوه خودکارسازی و استفاده از فرآیندهای رشد کسب و کار، از امنیت و حاکمیت داده ها پشتیبانی می کند.
از دیگر مزایای SOA می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده مجدد: خدمات ارائه شده در مدل SOA را می توان در برنامه های مختلف مورد استفاده قرار داد. دلیل این امر این است که سرویس‌های SOA در یک مخزن سرویس ذخیره می‌شوند که برای همه قابل دسترسی است، مشروط به محدودیت‌های مدیریتی، و در صورت تقاضا به هم متصل می‌شوند. استفاده مجدد از خدمات به سازمان ها اجازه می دهد تا در زمان و هزینه های توسعه صرفه جویی کنند.
- نگهداری آسان: از آنجایی که در معماری سرویس گرا تمامی سرویس ها مستقل از یکدیگر هستند، امکان تغییر و به روز رسانی آن ها بدون تاثیر بر سایر سرویس ها وجود دارد. این کار باعث کاهش هزینه های عملیاتی سازمان ها نیز می شود.
- قابلیت همکاری: استفاده از پروتکل های ارتباطی استاندارد امکان انتقال آسان داده ها بین سرویس ها را بدون توجه به زبان برنامه نویسی آنها فراهم می کند.
- دسترسی بالا: معماری SOA در صورت درخواست برای هر کسی در دسترس است.
- قابلیت اطمینان: SOA قابلیت اطمینان نرم افزار را افزایش می دهد. زیرا اصلاح یک سرویس کوچک بسیار ساده تر از تغییر یک کد بزرگ است.
- مقیاس پذیری: معماری سرویس گرا امکان اجرای سرویس ها بر روی سرورهای مختلف را فراهم می کند و در نتیجه مقیاس پذیری بالایی دارد. علاوه بر این، استفاده از پروتکل های ارتباطی استاندارد به سازمان ها اجازه می دهد تا سطح تعامل بین خدمات را کاهش دهند. کاهش سطح تعامل باعث افزایش مقیاس پذیری نرم افزار می شود.
معایب معماری سرویس گرا SOA
برخی از مدل‌های SOA به دلیل پیچیدگی‌های زیادی که در شبکه اعمال می‌کردند، هرگز پذیرفته نشدند. از سوی دیگر، ظهور مدل های مختلف رایانش ابری و دسترسی آسان آنها به کاربران مختلف، بازی را برای معماری سرویس گرا تغییر داده است. از دیگر معایب معماری SOA می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیاده سازی SOA نیاز به سرمایه گذاری اولیه قابل توجهی دارد.
- مدیریت خدمات در معماری سرویس گرا پیچیده است. از آنجایی که هر سرویس میلیون ها پیام را ارسال می کند که ردیابی آنها دشوار است،
- در هر تعامل با سرویس، پارامترهای ورودی سرویس اعتبار سنجی می شوند که باعث کاهش عملکرد و افزایش بار و زمان پاسخ می شود.
چگونه معماری SOA و محاسبات ابری با هم کار می کنند؟
اول از همه، باید توجه داشت که معماری سرویس گرا می تواند با/یا بدون محاسبات ابری کار کند. با این حال، از آنجایی که امروزه بسیاری از کسب‌وکارها فایل‌های خود را به زیرساخت‌های ابری منتقل می‌کنند، استفاده از SOA همراه با محاسبات ابری ضروری به نظر می‌رسد.
به طور خلاصه می توان گفت که استفاده از رایانش ابری به کاربران این امکان را می دهد که به راحتی و به سرعت و بدون نیاز به دخالت واحد فناوری اطلاعات، به خدمات مورد نیاز مشتریان خود پی ببرند.
یکی از معایب استفاده از معماری سرویس گرا و رایانش ابری با هم این است که برخی از جنبه های آنها مانند امنیت و در دسترس بودن ارزش قائل نمی شوند. یکی دیگر از چالش های نسبتاً بزرگ در یکپارچه سازی رایانش ابری و معماری سرویس گرا که شرکت ها با آن مواجه هستند، نحوه ادغام داده ها و سیستم های موجود در راه حل ابری است.
در واقع، با راه حل های ابری، باید تداومی از ابتدا تا انتهای یکپارچه سازی وجود داشته باشد تا یک انتقال کامل انجام شود. همچنین باید به خاطر داشته باشید که نمی توان همه جنبه های فناوری اطلاعات را به راه حل های ابری واگذار کرد. برخی از کارها هنوز باید به صورت دستی انجام شوند.
معماری سرویس گرا یا SOA نقاط مشترک زیادی با SaaS دارد که باعث می شود این دو روش در بسیاری از موارد قابل تعویض باشند.
تا اینجا به طور خلاصه در مورد معماری سرویس گرا و تاثیر آن بر رشد کسب و کار صحبت کردیم. راه حل SaaS یکی از توسعه های زیرساخت ابری است که بر SOA تأثیر گذاشته است. SaaS یک انتخاب جایگزین برای معماری سرویس گرا با استفاده از محاسبات ابری است که استفاده از آن با مزایای تجاری نیز همراه است.
با مقایسه SOA و SaaS می توان گفت که SaaS یا نرم افزار به عنوان یک سرویس یکی از روش های محاسبات ابری عمومی است که در آن سرویس ارائه شده نرم افزاری است! از آنجا که یک “سرویس” یک فرآیند تجاری است، SaaS مشابه SOA عمل می کند.
SaaS را می توان Application as a Service نیز نامید. زیرا هدف آن ارائه پشتیبانی کامل از فرآیندهای یک رشد کسب و کار در بستر ابری است. ویژگی کلیدی زیرساخت SaaS این است که برای کاربران قابل دسترسی است اما از دید آنها پنهان است.
یکی دیگر از مزایای SaaS این است که کاربر نهایی مجبور به نصب و نگهداری نرم افزار نیست و در نتیجه از پیچیدگی دور است. علاوه بر این، هزینه های کاربر کاهش می یابد و در زمان و نیروی کار صرفه جویی می شود.
استفاده از خدمات رایانش ابری شرکای سیستم
امروزه راه حل های ابری به دلیل مقرون به صرفه بودن و فرصت های زیادی که در اختیار کسب و کارها قرار می دهند، بیشتر و بیشتر محبوب می شوند. انتخاب خدمات ابری باید با توجه به نیازهای تجاری، بودجه و ارائه دهنده خدمات انجام شود. زیرا مواردی مانند امنیت و سرعت خدمات بسیار مهم هستند.
همکاران سیستم با سالها تجربه در زمینه نرم افزارهای سازمانی و با هدف ارائه بهترین خدمات ممکن به مشتریان، نرم افزارهای خود را در بستر ابری نیز عرضه می کنند. System Partners Cloud Solutions مجموعه ای از نرم افزارهای ابری است که بخش های مختلفی از جمله مالی، خرده فروشی، فروش، توزیع، تدارکات، سرمایه انسانی، هزینه یابی و هوش تجاری را در بر می گیرد. برای اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید.
منابع:
- ibm.com
- techtarget.com
- محیط دات کام
